Saga félagsins

Stofnun Iðnaðarmannafélagisns

Til þess að efla hag íslenskra iðnaðarmanna um miðja nítjándu öldina þurfti samtök, menntun og áræði og framkvæmdir.
Það varð hlutverk reykvískra iðnaðarmanna að stuðla að þessari þróun með stofnun Iðnaðarmannafélagsins í Reykjavík þann 3. febrúar árið 1867.
Stofnendur voru 31 reykvískur iðnaðarmaður.

Söguleg tengsl

Það er táknrænt að stofnfundur Iðnaðarmannafélagsins skuli hafa verið haldinn í fyrsta húsi innréttinganna en Skúli Magnússon reisti það fyrir forstjóra þeirra.
Í þessu húsi bjó þá Einar Þórðarson prentari og rak þar einnig prentsmiðju, Landsprentsmiðjuna.
Saga Iðnaðarmannafélagsins er þannig samofin sögu Reykjavíkur með vöggu sína í hlaðvarpa Ingólfs Arnarsonar.

Skólamenntun iðnaðarmanna.

Árið 1869 stofnaði Iðnaðarmannafélagið í Reykjavík kvöldskóla. Kennari við hann var Árni Gíslason leturgrafari en hann var lengi ritari félagsins.

Seinna var skólinn rekinn sem sunnudagaskóli og voru kennslugreinar:
réttritun, uppdráttarlist, reikningur, danska, enska og söngur.
Rekstur skólans reyndist félaginu fjárhagslega erfiður og lagðist kennsla niður þann 1. febrúar árið 1890.

Nýjir og ferskir straumar.

Á fundi í Iðnaðarmannafélaginu þann 31. mars árið 1901 kynnti stjórn félagsins áform um að koma á fót kvöldskóla með ákveðinni námsskrá fyrir iðnaðarmenn.

Á fundi þann 7. október árið 1903 gekk Jón Þorláksson verkfræðingur í félagið og á þessum sama fundi hafði hann framsögu um málefni skólans.
Hann upplýsti fundarmenn um sambærilegt skólahald erlendis og vildi hefja skólastarf samkvæmt nýjum reglum strax um næstu áramót.

Stofnun Iðnskólans í Reykjavík.

Skólahald með nýju fyrirkomulagi hófst við Iðnskólann í Reykjavík 1. október árið 1904.
Skólastjóri var skipaður Jón Þorlákssom og fastur kennari Þórarinn B. Þorláksson bókbindari og listamaður. Hann varð síðar skólastjóri við skólann.
Kennslugreinar voru flatarteikning, rúmteikning, iðnteikning, íslenska, reikningur og danska.

Skólahús.

En Iðnaðarmannafélagið í Reykjavík lét ekki staðar numið. Mánuði eftir fyrstu setningu skólans lagði formaður félagsins Knud Zimsen fram teikningar af nýju skólahúsi. Samþykt var að kaupa lóð Búnaðarfélagsins á mótum Vonarstrætis og Lækjargötu undir skólabyggingu.
Trésmiðjan Völundur tók að sér byggingu hússins samkvæmt tilboði sem hljóðaði upp á kr. 20.850,00
Kennsla hófst í nýju skólahúsi haustið 1906.

Gjöf iðnaðarmannafélagsins til íslensku þjóðarinnar.

Iðnaðarmannafélagið í Reykjavík beitti sér fyrir því að reist yrði minnismerki um Ingólf Arnarson.
Knud Zimsen borgarstjóri og fyrrverandi formaður félagsins hélt ræðu en formaður félagsins, Jón Halldórsson afhjúpaði styttuna.
Hann sagði m.a.
"Háttvirta ríkisstjórn! Ég afhendi yður nú þessa mynd frá Iðnaðarmannafélaginu í Reykjavík, þessu landi og þessari þjóð til eignar og umráða; gerið svo vel og takið á móti henni og verndið hana frá árásum eyðileggingar að svo miklu leiti sem í ykkar valdi stendur".

Gjöf Iðnaðarmannafélagsins til Reykvíkinga.

Á aldarafmæli sínu, árið 1967 gaf Iðnaðarmannafélagið í Reykjavík borgarstjóraembættinu "hátíðartákn", keðju sem borgarstjóri ber við hátíðleg tækifæri.
Keðjan er úr silfri, smíðuð af listamanninum Leifi Kakdal gullsmið.
Borgarstjórar sem borið hafa þetta hátíðartákn eru:
Geir Hallgrímsson
Birgir Ísleifur Gunnarsson
Egill Skúli Ingibergsson
Davíð Oddsson
Markús Örn Antonsson
Árni Sigfússon
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
Þórólfur Árnason 

Dagur B. Eggertsson

Baðstofa iðnaðarmanna.

Hún var innréttuð í gamla iðnskólanum árið 1926. Henni er lýst þannig í tímariti iðnaðarmanna:
Skarsúð er á sperrum en reisusúð á stöfnum og setbekkir í hverju stafgólfi. Mari er undir hverri sperru og í hvern þeirra er gerð hönd sem heldur á kyndli. Hún er skorin úr íslensku birki. Fornar ljósakrónur eru í skammbitum og við innganginn í baðstofuna er kolur.
Bak við stjórnarsætin er letrað með höfðaletri:
Verkið lofar meistarann.
Yfir öndveginu er letrað:
Stíg þú til hásætis hagleikans hönd.
Og yfir dyrum:
Blessa þú Guð hverja hagleikans hönd.